Karınca gibi çalışmak: Çıplak Ada

The Naked Island(Çıplak Ada) yönetmen Kaneto Shindo'nun tabiriyle, doğaya karşı karıncalar gibi çalışan ve mücadele eden insanları perdeye aktaran 'sinemasal bir şiir'dir.

 İkinci Dünya Savaşı'ndan harap ve bitap düşmüş Japonya'nın sadece bir ailenin yaşadığı küçük bir adada geçiyor film.  Çorak ve ıssız olan bu adada aile karınca gibi çalışarak geçimini sağlamaktadır. Adada tatlı su bulunmadığı için Nobuko Otowa ve eşi Taiji Tonoyama tekneleriyle her gün bir çok defa başka bir yerden yaşadıkları yere kovalarla su taşımak zorundadırlar. Yetiştirdikleri sebze, bitki ekinler için de su gerekli olduğu için işleri bir hayli yoğun. Çocukları ise boş zamanlarda balık tutar, adadan gemileri, doğayı, doğanın gücünü öğrenirler ki Doğu kültüründe doğanın önemi büyüktür. Filmin ana teması ada olduğu için aile bile arka planda kalıyor. Hadaka no shima'nın müziklerine imza atan usta Japon komponist Hikaru Hayashi bile pastoral bir dili tercih etmiş: Güneş doğuyor, bulutlar büyüyor... vb. Ve ilginçtir filmin tek sesli sahnesi okuldaki çocukların söylediği bu şarkıdır.

1960 yılında Onibaba filmi ile Japon sinemasında adından söz ettiren Kaneto Shindo, The Naked Island filmiyle büyük bir beğeniyi hak ediyor. Minimalist türden çekilen bu diyalogsuz film tarım toplumu olan Japonya'nın aile, doğa, çalışma gibi temel değerleri irdeliyor.(Belki'de günümüzdeki Japon teknolojinin sırrı buradaki düzen ve arı gibi çalışmaktan kaynaklanıyordur) Her şey üretimle başlar. İnsanlar düzenli, sistemli ve disiplinli çalıştıkları zaman yapamayacakları bir şey yoktur. Teknoloji de gelişir, muasır medeniyetler seviyesine de ulaşılır, insanların huzuru ve mutluluğu da artar.

Nobuko'nun yaptığı takdire şayandır. Kadın kuvvetiyle her gün adadan adaya kürek çekiyor,

çocuklarını okullarına bırakıyor. Oradan sırtına yüklediği iki kova suyu  tekneye bırakıyor. Daha sonra teknede kürek çekerek yaşadığı adaya geliyor. Getirdiği suyu alıp tarlada yetiştirdiği ürünlere veriyor. Hem çiftçi, hem ana, hem işçi.. Eşi Taiji de benzer işleri yapıyor. Yani adada eşler arasında bir iş bölümü yok. İkisi bir olmuş, yaşamlarını ikame etmektedirler. İlerleyen dakikalarda tarla kenarında getirdiği suyu yanlışlıkla döken Nobuko'ya eşi sert bir tokat vurur. Bu sahnede de işin ciddiyetini ve hataların affedilemez nitelikte olduğunu görüyoruz. Belki de ileride tekrarlanmaması için bir uyarıdır.

Yetişen ürünleri yine satmak karı kocanın görevidir. Hasat zamanında toplanan tahıllar zengin kişilere satılır, bu parayla ihtiyaçlar giderilir ıssız adada.

Savaş izlerinin henüz silinmediği ülkede her şeye rağmen aileler hayatlarını güzel yaşanmaktadır. Ta ki büyük oğulları Taro'nun(Shinji Tanaka) ölümüne kadar. Hızlıca kayığına sarılmasına, doktor getirmesine rağmen baba oğlunu kurtaramıyor. Ada artık aile için ıpıssız olmuştur.  Taro'nun cenazesinde okul arkadaşları ve öğretmeni de hazır bulunur. Sınıf arkadaşları Taro'yu son yolculuğuna çiçeklerle uğurlarken annesi oğlunun kılıcını evden alıp tabutunun üstüne bırakır. Kılıcın anlam ve önemi samuraylar için anlatmaya gerek yok.  

Notlar:

1- Çıplak Ada, Japon minimalizm akımının iyi bir örneğidir. Fazla detaya girmeden sade çekimlerle izleyiciyi yormadan akıcı bir film.
2- Diyalogsuz olmasına rağmen film senaryoyu görüntülerle bunu fazlasıyla telafi ediyor. Hatta diyalogsuz olması filme ayrı bir özellik katmış. Seyirci hiç bir diyaloğu aramıyor. Bu da yönetmenin ustalığından kaynaklanıyor olsa gerek.
3- Filmin başrol oyuncusu Nobuko Otowa, 1977 yılında filmin yönetmeni Kaneto Shindo ile evleniyor. Yönetmenin ilk ve tek eşi oluyor.
4- 1912 yılında doğan Shindo 100 yaşında hayatını kaybediyor.
5- Puanım 10/10